Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi’nin dokuzuncu sayısı (4/3) araştırmacıların ilgisine sunuldu. 2014 yılından itibaren altı ayda bir Türkçe ve İngilizce dillerinde uluslararası hakemli bir dergi olarak yayımlanan ve ESCI, ATLA, Philosopher’s Index, Erih Plus, Index Islamicus, ULAKBİM gibi birçok ulusal ve uluslararası indeks tarafınsan taranan Nazariyat’ın dokuzuncu (4/3) sayısı dört makale, bir değerledirme makalesi ve dört kitap değerlendirmesinden oluşuyor.
Sayının ilk makalesi Mustakim Arıcı’ya ait olup, “Osmanlı İlim Dünyasında İşrâkî Bir Zümreden Söz Etmek Mümkün mü? Osmanlı Ulemasının İşrâkîlik Tasavvuru Üzerine Bir Tahlil” başlığını taşıyor. Makale, İşrâkî felsefe ve İşrâkîliğin Osmanlı âlimleri tarafından nasıl algılandığı ve Osmanlı’da “İşrâkî-meşreb” bir zümrenin var olup olmadığı sorularına cevap arıyor.
Sayının ikinci makalesi Murat Kaş’a ait olup, “Zihnî Varlık Tartışmalarının Klasik Sonrası Dönemde Alımlanışı: Bilgi-Zihnî Varlık İlişkisi Bağlamında Bir İnceleme” başlığını taşımaktadır. Kaş bu makalede, Fahreddîn er-Râzî’nin eleştirileriyle şekillenmeye başlayan zihnî varlık tartışmasını tarihsel süreç içerisinde taşıyan mecra ve kanallar; bilgi-zihnî varlık ilişkisinin mahiyeti; bilginin kategorisiyle ilgili eleştirinin analizi ve buna binaen söz konusu eleştiri karşısında üretilen cevaplar ve çözüm önerilerini kaleme alıyor.
Derginin üçüncü makalesi Mehmet Özturan’ın, "İslam Mantık Geleneğinde Tanım Teorisi Eleştirilerine Bir Giriş: Tam Tanım Kendisiyle Tanım Mıdır?" başlıklı çalışmasıdır. Özturan bu makalede, Fahreddîn er-Râzî'nin bir şeyin kendisiyle tanımlanması problemine işaret eden tam tanım eleştirisini araştırma konusu yapıyor. Buna karşılık tam tanımın mümkün olduğunu savunan Taşköprîzâde'nin karşıt argümanı, Râzî'nin eleştirisi bağlamında yazar tarafından değerlendirmeye alınıyor.
Sayının son makalesi Mehmet Gel’in, “XVIII. Yüzyıl Osmanlı’sında Tasavvufî Bilgiyi Tartışmak: Saçaklızâde ile Alemî Arasındaki Ledünnî İlim ve İlham Tartışmasına Dair Bir İnceleme” başlığıyla okurlara sunuluyor. Makalede Mehmet Gel, Osmanlı döneminde tasavvufî bilgi tartışmalarına dair Saçaklızâde ile Alemî örneğini irdeliyor. Ayrıca makale sonunda ek olarak Orkhan Musakhanov’un “Saçaklızâde’nin Risâletü’l-cevâb’ının Tahkik ve Tercümesi” de bulunuyor.
Pauline Froissart Nazariyat’ın bu sayısına “Çölde bir İsviçre Saati: Moshe M. Pavlov’un Ebü’l-Berekât el-Bağdâdî Felsefesiyle İlgili Kitaplarına İlişkin Bir Değerlendirme” başlıklı değerlendirme makalesiyle katkıda bulunuyor. Froissart bu makalede, Pavlov’un Ebü’l-Berekât el-Bağdâdî felsefesiyle ilgili yakın zamanda yayınladığı iki kitabı eleştirel bir değerlendirmeye tabi tutarak, Bağdâdî’yi İslam felsefesi ihmal edilerek yalnızca Antik felsefe ve Yahudi bağlamı içerisinde ele almanın doğurabileceği körlüklere işaret ediyor.
Ayrıca Nazariyat’ın bu sayısı, dört kitap değerlendirmesine yer veriyor. Aytekin Özel, Harun Kuşlu’nun Nasîruddin Tûsî’de Önermeler Mantığı başlıklı eserini; Duygu Yıldırım, Elias Muhanna’nın The World in a Book: Al-Nuwayri and the Islamic Encyclopedic Tradition adlı çalışmasını; Fatma Karaismail, Ali Tekin’in Varlık ve Akıl: Aristoteles ve Fârâbî’de Burhân Teorisi adlı kitabını; Zeynep Şeker ise Mehmet Bulğen’in Klasik İslâm Düşüncesinde Atomculuk Eleştirileri adlı kitabını değerlendiriyor.
Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi’ne, İslam düşüncesinin muhtelif nazari geleneklerini ele alan çalışmalarınızı www.nazariyat.org aracılığıyla gönderebilirsiniz.
