GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Bütün sanat eserleri, türü ne olursa olsun insana dair bir “hikaye” anlatır. Burada “hikaye” kavramı veya günümüz kültür dilinde sıkça kullanılan “anlatı” kavramı merkezi bir noktada durmaktadır. “Anlatı” kavramı sadece edebi manada yazılan “hikaye”leri kapsamaz. İçinde belirli bir “olay” ya da “olay örgüsü” taşıyan her türlü yazılı/sözlü metin “hikaye” demektir. Bu manada “anlatı” kavramının içine masal, destan, kıssa, menkıbe, sinema filmi, karikatür gibi bütün alanlar girmektedir. “Hikaye” kavramının “ne” olduğu, hikayenin ontolojik unsurları, hikayenin nasıl oluştuğu, hikaye ile gerçek hayat arasındaki ilişki nedir?... Kısaca hikaye kavramının sınırlarının nereden başlayıp nereye kadar genişlediği gibi soruların cevapları, anlatı kavramının hayatımızda neden vazgeçilmez olduğunu da ortaya koyacak niteliktedir. Bunlar hikayenin metni ile ilgili olanlardır. Bir de hikaye karşısında “okuyucu” ya da “dinleyici” rolünü üstlenen kişilerin durumları vardır. Çünkü bir hikayeye (anlatıya) hayat veren, bu kişilerin tavır ve tutumlarıdır. Hikaye, yazanı açısından nasıl “yaratıcı bir yazma” eylemi ise, okuyucu açısından da  “yaratıcı bir okuma” biçimidir. Dolayısıyla hikaye yazan kişiyle hikayeyi okuyan kişi “hikaye” metni zemininde buluşmaktadır. Burada da hikaye merkeze oturmaktadır.  Bütün bunlar madem “hikaye” (anlatı) merkezinde gerçekleşiyor, öyleyse anlatının ne olduğu en ince ayrıntısına kadar irdelenmelidir. Bu derste Türk ve Dünya edebiyatından seçilen başarılı hikaye örneklerinden hareketle anlatının, hikayenin, kurmaca ve kurgunun ne olduğu; söz konusu hikaye metinlerinin “okuma”, “anlama”, “yorumlama”, “eleştirme” ve “alternatif metin üretme” gibi aşamalardan geçerek çözümlenmesinin terim, teknik ve metodları üzerinde durulacaktır. Çözümleme sürecinde ayrıca “dilbilim”, “göstergebilim”, “anlambilim”, “hermeneutik” vs. gibi bütün kuramlardan da faydalanılacaktır.

BAŞVURU

Program önesinde gerekli görülen ön okumalar

1. Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti
2. İtalo Calvino, Amerika Dersleri
3. Yavuz Demir, Hayat Böyledir Fakat Hikaye
4. Mehmet Tekin, Roman Sanatı
5. Şaban Sağlık, Hikaye / Anlatı / Yorum
6. William Randall, Bizi Biz Yapan Hikayeler
7. Gerard Gennette, Anlatının Söylemi
8. Seymour Chatman, Öykü ve Söylem
9. Wayne C. Both, Kurmacanın Retoriği

(Ders sürecinde daha başka kaynaklar da önerilecektir.)

Program İzlencesi