GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

“Cibril Hadisi” olarak bilinen meşhur hadiste yöneltilen “İhsan nedir?” sorusuna edebiyattan bir cevap bulmak mümkün müdür? Bu sorudan hareketle yola çıkılan bu derste, Klâsik Türk Edebiyatına (Divan-Halk-Tekke-Âşık) müracaatla edebiyatın ideal insanı inşa ve ihya etme rolü ve bu rolde Türk edebiyatının yeri sorgulanmaya çalışılacaktır. Cibril Hadisinde Peygamber’e (as) sorulan “İslam nedir?”, “İman nedir?” ve “İhsan nedir?” soruları pek çok yorumun yanı sıra her bir soruya aranan cevaplardan, sırasıyla Fıkıh, Kelam-Akaid ve Tasavvuf ilimlerini ortaya çıkarmıştır. Bu anlamda, hemen her terim veya kavramın bu üç ilme göre bir cevabı vardır. Örneğin, namaz İslam’a (yani Fıkha) göre, günde 5 vakit kılınması zorunlu, çeşitli şartları ve kuralları olan bir ibadet olarak tanımlanırken; Kelam ve Akaid ilimlerine göre ise inkârı küfre götüren, dinin en büyük şartlarından biridir. Peki İhsan’a, yani Tasavvufa göre namaz nedir, neye tekabül eder? Yunus Emre “Bir gönül kırdın ise bu kıldığın namaz değil” diyerek namaza İhsan boyutundan yeni bir bakış getirir ve şüphesiz bunun İslam ve İman anlamlarından beslenen bir yanı vardır. Benzer kavramların merkeze alınarak işleneceği bu derste, edebi metinlerimiz takip edilerek bu kavramların İslam, İman ve İhsan boyutları/yorumlarının çıkarılabilmesinin imkânı sorgulanacaktır. Ayrıca, Türk şairinin/yazarının bu varlık alanlarına getirdiği özgün yorumlardan yola çıkarak bir ideal insan (insan-ı kâmil) profili çizmenin mümkün olup olmadığı tartışılacaktır.