Bugün İslam tarihini ve medeniyetini, Rönesans düşünürlerinin temelini attığı, Protestan din adamlarının geliştirdiği, Aydınlanma ile tamamlanan Avrupa merkezci kavramlar ve kategoriler içinden anlamaya çalışmaktayız. Eski/Antik Çağ, Ortaçağ, Yeni Çağ ve Yakınçağ gibi tanımlamalar bütünüyle Avrupa’ya özgü kategorilerdir. Hâlbuki insanlık tarihi Avrupa’daki tarihi olaylara indirgenemeyecek kadar uzun ve geniş bir dönemi kapsar. Özellikle İslam tarihi ve medeniyeti ise Avrupa’daki gelişmelerin tam zıddı bir ilerleyiş gösterir: biri yükselirken diğeri gerilemiştir. Büyük bir medeniyet, bilim ve düşünce geleneği yaratmış olan İslam tarihini Avrupa merkezci kategoriler içinde anlamaya çalışmak onu bütünüyle anlamsızlaştırmakla eşdeğerdir. Ayrıca her büyük medeniyet ancak kendi gelişim aşamalarına, geçirdiği devirlere, yaşadığı derin kırılmalara ve mahiyet değişimlerine uygun olarak dönemlendirilir ve tanımlanırsa o zaman anlaşılabilir.
Bu sunumda, önce Avrupa merkezci dönemlendirmelerin İslam tarihinin anlamını nasıl çarpıttığı üzerinde durulduktan sonra; şimdiye kadar yapılmış İslam tarihini dönemlendirme örnekleri (Hodgson, Goitein, Miquel) üzerinden yeni bir karşılaştırma yapılmış ve eleştirel bir okumayla yeni bir dönemlendirme taslağı sunulmuştur. Bu dönemlendirmede, İslam’ın siyasi tarihinden ziyade, İslam medeniyeti alanındaki gelişmeler temel alınmıştır. Çünkü siyasi yapılar, mahallî kalmakta ve etkileri de hâkim oldukları alanların ötesine gitmemektedir. Ancak İslam toplumlarının tarihi tecrübesi, siyasi yapılar ile sınırlandırılmadığı gibi aynı zamanda bir medeniyet olarak yaşadığı değişimler de bütün Müslüman coğrafyayı etkilemektedir. Sunum nihayetinde üzerinde tartışılabilecek bir tasnif ve dönemlendirme taslağı katılımcılar ile paylaşılmıştır.
| Başlangıç Tarihi | Başlangıç Saati | Bitiş Tarihi | Bitiş Saati | Yer |
|---|---|---|---|---|
| 25 Mayıs 2015 | 18:30 | 25 Mayıs 2015 | 00:00 | İLEM Konferans Salonu |
