GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Klasik Dönem İslam Siyaset Düşüncesinde Adalet: Düşünürler ve Metinler

İslam Siyaset Düşüncesi Projesi (İSD), siyaset düşüncesine dair İslam’ın modern öncesi döneminde tartışılan meselelerini yeniden kazanarak günümüz ilim ve fikir dünyasının gündemi haline getirmek ve böylece hâlihazırdaki siyasi sorunların tespit, tahlil, tenkit ve çözümünde geçmiş birikimden azami ölçüde istifade etmeyi amaçlamaktadır. İSD’nin bu çalışmalar vasıtasıyla özellikle şahıs, mefhum, mesele, müessese, dönem, literatür ve bölge boyutlarında uzmanlar yetiştirmeye imkan verecek bir proje olması hedeflenmektedir. Proje İLEM ve Sultanbeyli Belediyesi iş birliğinde yürütülmektedir.

İslam Siyaset Düşüncesi Projesi’nin 4. çalıştayı olarak düzenlenen bu toplantı ilki gerçekleştirilen Adalet Çalıştayı’nın devamı niteliğinde olacaktır. İlk Adalet Çalıştayı’nda İslam siyaset düşüncesinin İslam öncesi toplumlardan devraldığı fikrî mirasın izleri sürülmüş, Kadim Türk töresi, İran/Sâsânî kültürü, Cahiliye Arap örfü ve Antik Yunan düşüncesi bağlamında siyaset-adalet ilişkisi ele alınmıştır. Bunun yanında erken dönem tefsir ve hadis metinleri ile fıkıh ve siyasetnâme literatürüne odaklanan programda, Kur’an’ın nazil olduğu toplumun adalet muhayyilesi; zulüm, kıst, hak, düzen vb. kavramsal uzantıları ve fıkhî boyutları ile birlikte değerlendirilmiştir. Aynı şekilde, eski geleneklere ait tecrübelerin Kur’an ve Sünnet bağlamında tekrar yorumlandığı ve uygulamaya dönük öneriler şeklinde takdim edildiği fonksiyonel metinler olarak siyasetnamelerdeki adalet anlayışı üzerinde de durulmuştur.

İlk Çalıştay’da sağlanan altyapı, siyaset-adalet ilişkisinin farklı disiplinler çerçevesinde Fârâbî, İbn Miskeveyh, İbn Sînâ, Nasîrüddîn Tûsî, İbn Rüşd, Câhiz, Kâdî Abdülcebbâr, Mâverdî, Gazzâlî, Adudüddin Îcî ve Necmeddin Dâye gibi temsil gücü yüksek düşünür ve eserler bağlamında tartışılmasının gerekliliğini doğurmuştur. Bu nedenle ikinci Adalet Çalıştayı’nda bu gerekliliğe binaen kronolojik olarak ilerlenecek ve düşünürlerin adalet mefhumunu temellendirme noktasındaki teorik yönelimleri ve bu yönelimlerin siyaset pratiğini etkileyip etkilemediği hususu incelemeye tabi tutulacaktır. Çalıştay’da siyaset pratiğinde şu veya bu ölçüde hayat bulan adalet mefhumunun ana sorunlarına düşünürler özelinde dikkat çekilecek, ortak ve farklı eğilimlerin sistematiği yorumlanacaktır. Diğer taraftan ilgili metinler, öne çıkarılan teklif ve değerler bağlamında bütüncül bir okuma ile yoruma tabi tutulacak, farklı olay, bölge ve zaman dilimleri fonunda şekillenen değişim ve dönüşümler tahlil edilecektir.

Katılım: Program, 29 Nisan 2023 tarihinde İLEM teras salonda yüz yüze gerçekleştirilecektir. İlgili olan herkesin katılımına açıktır.