İslâm toplumunda resmî bir kurum olarak ilk defa Abbâsîler’le birlikte ortaya çıkan vezirlik müessesesi, II. (VIII.) asrın sonlarına doğru tam teşekküllü bir yapı haline gelmiş, IV. (X.) asrın başlarında ise güçlü vezir ailelerinin de etkisiyle hemen hemen son kudretli dönemini yaşamıştır. Râzî-Billâh’ın İbn Râik’i resmen emîrü’l-ümerâ olarak tayin etmesiyle güç ve yetkisi önemli ölçüde azalan vezirlik kurumu, Büveyhîler’in Bağdat’ı işgal etmesiyle (334/946) işlevini neredeyse tamamen yitirmiştir. Nihâyet Büveyhîler’in Bağdat’taki varlıklarının sona ermesinden kısa bir süre önce Kâim-Billâh’ın, kâtibi İbnü’l-Müslime’ye resmen vezir unvanını vermesi (437/1045) vezirlik kurumunun tekrar işlerlik kazanmasını sağlamıştır. Ancak Arslan el-Besâsîrî tehlikesinin bertaraf edilmesinin ardından (451/1060) Abbâsîler’de Selçuklu nüfuzu dönemi başlamış ve vezirlik kurumunun işleyişinde Selçuklu sultanı ve vezirinin etkisi yoğun bir şekilde hissedilmiştir. Bu etki Muktefî-Liemrillâh’ın (530-555/1136-1160) halifeliğine kadar, azalarak da olsa, devam etmiştir. Sunumda halifenin ve onun vekili olarak vezirin güç ve otoritesindeki değişim dikkate alınarak iki asırdan biraz daha uzun bir zaman dilimi içerisinde vezirlik kurumunun tarihî gelişimi ve işleyişi üzerinde durulacaktır.
| Başlangıç Tarihi | Başlangıç Saati | Bitiş Tarihi | Bitiş Saati | Yer |
|---|---|---|---|---|
| 04 Mart 2017 | 17:30 | 04 Mart 2017 | 19:00 | İlmi Etüdler Derneği |
