GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Türk Edebiyatına Postkolonyalizm Işığında Bakmak

Postkolonyal edebiyat eleştirisi çerçevesinde Türk edebiyatında kolonyalizme veya genel anlamda kolonyalizme bakışı ele aldığımızda, iki ana dönem etrafında farklı bakış açılarının somutlaştığını görebiliriz. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kadar olan dönemde yazarlar ve şairler, kolonyalizm konusunda bir düalite içerisindedir. Abdülhâk Hâmid, Mehmet Âkif gibi yazar ve şairler kolonyalizme çeşitli düşünüş veya felsefi zeminlere dayanarak cephe alırken; Ahmet Midhat Efendi, Cenap Şahabettin gibi yazar ve şairler kolonyalizmi meşrulaştıran söylemlerle eser üretirler. Milli Mücadele’nin anti-sömürgeci niteliği idrak edildikten sonra, özellikle de Cumhuriyet’in kurucu kadrolarının anti-emperyalist tavrı belirginleşmeye başlayınca yazarlar ve şairler açısından düalite durumu ortadan kalkar. Nâzım Hikmet’ten Sezai Karakoç’a, Fazıl Hüsnü Dağlarca’dan Ercüment Behzad Lav’a, Refik Hâlid Karay’dan Sevinç Çokum’a kadar pek çok yazar ve şairın, kolonyalizme belli ideolojiler perspektifinde karşı çıktığı görülür. Bu reddedici tavır eserlerin hem içerik hem de biçiminde belli öğelerle belirginlik kazanır. Bu sunumda, modern Türk edebiyatında kolonyalizme bakışın izleri, hem içerik hem de biçim perspektifinde ele alınacaktır.