İnsan & Toplum Dergisi, 10. Yılını bir dizi etkinlikle kutluyor. Bu
etkinliklerden biri olan “Dünyada ve Türkiyede Toplumsal Eşitsizlikler” paneli,
19 Aralık 2020 Cumartesi günü 17.00’de İLEM TV Youtube kanalında izlenebilecek.
Akademide özgün ve nitelikli eserler yayımlama hedefinde olan İnsan &Toplum Dergisi 2011 yılından bugüne birçok makale, değerlendirme yazısı, kitap
değerlendirmesi ve son olarak editöre mektup ve vaka analizi türünde eserler
yayımlamış, insanı ve toplumu ilgilendiren her mesele üzerinde durmaya ve
onları anlamaya çalışmıştır.
Bu bakış açısıyla toplumda önemli bir problem olduğu görülen toplumsal
eşitsizlikler, İnsan & Toplum'un 10. Cilt 4. Sayının temasını
oluşturmuştur. Toplumda eşitsizliklerin görüldüğü birçok alan bu özel sayıda
incelenmiş ve bu sorunlara çözümler üretilmeye çalışılmıştır.
Panele Davetlisiniz
19 Aralık 2020 Cumartesi günü, Toplumsal Eşitsizlikler özel sayısı için
hazırlanan panelde, 10. Cilt 4. Sayı içerisinden seçilmiş bazı makalelerin
yazarları makalelerinde ele aldıkları problemleri tartışacaklar.
Oturum başkanlığını Lütfi Sunar’ın yaptığı birinci oturum 17.00-18.40
arasında gerçekleşecek. Panelin ilk oturumunda Lütfi Sunar, Merve Akkuş, Ömer
Torlak, Süleyman Güder ve Taha Eğri sosyoekonomik eşitsizlikler üzerine
yaptıkları çalışmaları paylaşacaklar.
Eşitsizlikleri gini katsayısı gibi salt genel görünüm veren sayısal
göstergeler üzerinden izlemenin tam anlamıyla vaka hakkında açıklayıcı
olmayacağını düşünen Lütfi Sunar ve Merve Akkuş, “‘Ortadaki Fili’
Görmek: Dünyada ve Türkiye’de Sosyoekonomik Eşitsizliklerin Tezahürleri"
başlıklı yazılarında ülke içinde farklı gelir gruplarındaki daralma ve genişlemeyi
takip etmeyi mümkün kılan hesaplamalar kullanmayı tercih etmişlerdir. Bu
yazıda, en tepedeki büyük servet sahiplerinin, ortadaki rutin gelir
sahiplerinin ve alttaki yoksulların kendi içindeki farklılaşmalarını da dikkate
alarak küresel düzeyde ve Türkiye’de eşitsizliklerin değerlendirilmesi için
daha açıklayıcı yeni bir çerçeve önerilmiştir.
Panelin ikinci konuşması "Dijital Karteller ve Eşitsizlikler: Gelir
Eşitsizliğinin Artmasında Şirketlerin Rolü" başlığıyla Ömer Torlak'a
aittir. Torlak makalesinde, şirketleşme tarihi boyunca gelir eşitsizliğinin
nasıl büyüdüğü, dijital kartelleşme eğilimlerinin bu eşitsizlikleri nasıl
artırdığı konularını incelemiştir. Torlak makalesinde şirketlerin sosyal
sorumluluk çabalarının artan gelir eşitsizliğini önlemede yetersiz kaldığını
belirtmiş, bunun yanında işsiz kalanlara yeni nitelikler kazandırılmasında
sivil toplum kuruluşlarının çabalarının yeniden gözden geçirilmesinin
eşitsizlikleri azaltma noktasında anlamlı olacağını vurgulamıştır.
"Eşitsizlikle Mücadelede Başka Bir Yol Mümkün (mü?): Brezilya’daki
“Topraksızlar” Deneyimini Anlamak" başlıklı makalesiyle panelin üçüncü
konuşması Süleyman Güder'dir. Süleyman Güder, eşitsizliklere bakış
açımızı Türkiye'den uzak bir coğrafyaya, Latin Amerika'ya çevirmiş ve özü itibarıyla
eşitsizlikle mücadelede daha önce hiç denenmemiş bir yöntemi benimseyen ve
oldukça da başarılı sonuçlar elde eden aynı zamanda Topraksızlar hareketi
olarak bilinen MST’yi konu edinmiştir. Çalışmada, örgütün eşitsizlikle
mücadelede temayüz ettiği çalışma sistematiği, başarılı olmasını sağlayan
unsurların incelenmesi dışında eylemlerini (işgalleri) hangi felsefi ve
ideolojik kökene dayandırdığı ve nasıl meşrulaştırıldığını incelemek amaçlanmış
ve bu bağlamda ilgi çekici sonuçlara ulaşılmıştır.
"Gelir Dağılımı, Demokrasi ve Dışa Açıklık: Türkiye Ekonomisi İçin
Ampirik Bir Analiz" başlığıyla birinci oturumun son konuşmacısı Taha
Eğri'dir. Gelir dağılımının bozulmasını problematize eden makalede Eğri,
1987-2017 dönemi için Türkiye ekonomisine ait verilerle demokrasi, dışa açıklık
ve gelir eşitsizliği arasındaki ilişkinin tespit edilmesini amaçlamıştır. Son
otuz yılda hızlı bir şekilde küresel ekonomiyle uyum sağlamasına rağmen gelir
dağılımında bozulma yaşanan Türkiye ekonomisinde dışa açıklık ve demokrasinin
gelir dağılımı üzerinde ne kadar etkili olduğunun tespit edilmesi, çalışmanın
temel hedefi olarak belirlenmiş ve çalışma sonunda okurlara dikkate değer
bulgular sunulmuştur.
Sosyoekonomik Statü Farkları
Oturum başkanlığını Abdulkadir Macit’in yaptığı ikinci oturum 19.00 – 20.30
saatleri arasında gerçekleşecektir. Panelin ikinci oturumunun konuşmacıları
İhsan Kutlu, Furkan Yıldız, Bekir S. Gür, Zeliha Karaağaç Cingöz ve Erhan Akkaş
makalelerinde ele aldıkları konuları tartışacaklardır.
"Sağlık ve Sosyoekonomik Statü Bazı Sağlık Göstergelerine Göre
Sosyoekonomik Statü Farklarının İncelenmesi" başlıklı makalesiyle İhsan
Kutlu, sağlık göstergelerine göre sosyoekonomik statü değişkeninin insanlar
arasındaki farklılaşmasını incelemeyi amaçlamıştır. İhsan Kutlu makalesinde
bazı sağlık göstergeleri ile sosyoekonomik statü arasında farklar tespit etmiş
ve sağlık göstergeleri bakımından pozitif konumda olan kişilerin sosyoekonomik
statü bakımından da daha iyi puanlara sahip olduğunu belirtmiştir.
"Türkiye’de Gelir Eşitsizliği Suç İlişkisi: Panel Veri Analizi
Yaklaşımı" başlıklı yazısıyla Furkan Yıldız panelin
ikinci konuşmacısıdır. 2008-2018 yılları arasında Türkiye’nin 12 alt bölgesinde
işlenen suçlar ve gelir eşitsizliği arasında bir ilişki olup olmadığını test
etmeyi amaçlayan makalesinde Furkan Yıldız, kesit ve zaman boyutunun bir arada
bulunduğu seriler için uygun olan panel veri analizi yönteminden
faydalanmıştır. Çalışmanın sonunda birçok ilgi çekici bulguya ulaşılmıştır.
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Statünün Akademik Başarıya Etkisi PISA 2015 ve
TEOG 2017 Sonuçlarının Karşılaştırması başlıklı makaleleriyle Bekir S.
Gür ve Zeliha Karaağaç Cingöz, ekonomik, sosyal ve kültürel statü (ESKS)
özelliklerinin öğrencilerin ortaöğretime yerleştirme sistemi için temel alınan
merkezî sınav (TEOG) puanları üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamıştır.
Çalışma sonunda Türkiye’de eğitim sisteminin PISA Araştırmasının ortaya koyduğu
görünümden daha az eşitlikçi çalıştığı sonucuna ulaşılmıştır. Makalede son
olarak tüm sosyoekonomik statü düzeylerinden gelen öğrenciler için eşit başarı
ve fırsat imkânı sağlayan eşitlikçi eğitim politikaları tartışılmış ve öncelik
verilmesi gereken sosyal politikalar vurgulanmıştır.
Panelin son konuşmacısı "Class Formation, Labor Market, and Inequality
in Gulf Cooperation Council Countries" başlıklı çalışmasıyla Erhan
Akkaş'tır. Akkaş, makalesinde Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerindeki
(Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Umman)
sınıf oluşumu üzerinden ülke vatandaşları ve yabancı işçiler arasında meydan
gelen eşitsizliği incelemeyi amaçlamıştır. Sonuç olarak makale Körfez
ülkelerinin yönetimlerinin işçi haklarını iyileştirmeye yönelik
gerçekleştirdiği birtakım politikalar neticesinde emek piyasasındaki yerli ve
yabancı vatandaşların mevcut durumunu ortaya koyarak bölgenin politik iktisadı
literatürüne önemli katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
İnsanı ve toplumu yakından ilgilendiren bir kavram olarak sosyoekonomik eşitsizlik
meselesi, bilimsel olarak yayımlanmış makaleler olmanın ötesinde bu panelle
birlikte tekrar tartışmaya açılmış ve üzerine konuşulmuştur. İnsan &Toplum, kuruluşundan bugüne insanı ve toplumu ilgilendiren her meseleyi
tartışmaya açık olduğu gibi bundan sonraki on yıllarda da bu anlayışını
geliştirerek sürdürmeyi hedeflemektedir.
İlgili makaleleri okumak için tıklayınız: insanvetoplum.org
