1960 öncesi İslamcı düşüncenin fikirlerinin, kavramlarının ve öncü şahsiyetlerinin konuşulduğu İslamcı Dergiler Sempozyumu 44 akademisyenin katılımıyla gerçekleştirildi.
İlmi Etüdler Derneği (İLEM) tarafından gerçekleştirilen ve Üsküdar Belediyesi tarafından desteklenen 2. İslamcı Dergiler Sempozyumu 11-12 Mart tarihlerinde gerçekleştirildi. İki gün süren sempozyumda 1908-1960 arası yayınlanmış olan İslamcı dergiler 44 akademisyenin 11 farklı oturumda sunduğu tebliğlerle ele alındı.
“İLEM Olarak Alandaki Boşlukları Özgün Çalışmalarla Doldurma Gayretindeyiz”
Sempozyumun 11 Mart’ta gerçekleştirilen açılışında konuşan Proje Koordinatörlerinden Lütfi Sunar 2014 yılından bu yana proje kapsamında yapılanları özetleyerek sözlerine başladı. Sunar, konuşmasında İslamcı Dergiler Projesinin, İslamcılık düşüncesinin hafızasının oluşması açısından önemli bir aşama kaydettiğine dikkat çekerek; “İslamcılık tartışmaları bu güne kadar bir kaynağa dayandırılmadan spekülatif olarak gerçekleştiriliyordu. Proje kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde İslamcı düşüncenin hafızasının büyük bir bölümünü erişilebilir hale getirdik.” şeklinde konuştu.
Sunar’ın konuşmasından sonra katılımcıları selamlayan İLEM Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Güder, “İLEM 15 yılı aşkın süredir sosyal bilimler alanında birçok projeye imza attı. İLEM olarak, projelerimizle sosyal bilimler alanındaki boşlukları özgün çalışmalarla doldurma ve ilim geleneğimizi açığa çıkarma gayretindeyiz. Bu amaçla İslamcı Dergiler Projesiyle de İslamcı düşüncenin 100 yıllık tarihini erişilebilir kılmaya çalışıyoruz.” şeklinde konuştu. Projenin 2. Aşamasının tamamlandığını belirten Güder, bunu “İslamcı düşüncenin 72 yıllık hafızası kataloglanarak dijitalleştirildi ve 100 binin üzerinde girdi oluşturularak İLEM kütüphanesinde araştırmacıların hizmetine sunuldu.” sözleri ile açıkladı ve önemli bir veri tabanının oluşturulduğuna vurgu yaptı.
İslamcı Düşüncenin Dili ve Dinamikleri Konuşuldu
2. İslamcı Dergiler Sempozyumu açılış paneli Vahdettin Işık moderatörlüğünde “İslamcılığın Dili ve Dinamikleri” başlığı ile gerçekleştirildi. Panelde Lütfi Sunar dergileri modernleşme ve muhafazakârlık bağlamında ele alırken, Necdet Subaşı da konuşmasında erken dönem İslamcı neşriyatın dinin toplumsallaşma biçimlerine olan etkisine değindi. Soğuk savaş sonrası İslamcı düşünce üzerine konuşan Alev Erkilet, dergiler üzerinden İslamcı düşüncenin ana söylem biçimlerine ve dinamiklerine değindi. Kurtuluş Kayalı ise İslamcı düşüncenin şekillendiği yıllara dair detayları ele alarak, 1940’lı yılların özelinde önemli anekdotları dinleyiciler ile paylaştı.
Sempozyumun İlk Gününde 5 Oturum Gerçekleştirildi.
Sempozyumun 11 Mart’ta gerçekleşen ilk gününde açılış panelinin ardından 4 oturum gerçekleştirildi. 1. oturumda “İslamcı Düşüncede Süreklilik ve Kırılma” konuşulurken 2. oturumda “İslamcı Dergiciliğin Öncüsü: Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad” ele alındı. “İslamcı Neşriyatın İlk Örnekleri”nin konuşulduğu 3. oturumda Teârüf-i Müslimîn, Ceride-i İlmiyye, İslâm Mecmuası gibi dergiler ele alındı. 4. oturumda ise II. Meşrutiyet Dönemi ve İslamcılık konusu dergiler, dönemin önemli aktörleri ve fikir akımları bağlamında konuşuldu.
“Bu Çalışmalar Kalıcı Hale Getirilmeli”
Üsküdar Belediyesinin destekleriyle gerçekleştirilen sempozyumda Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, ilk günün sonunda sempozyum gala yemeğinde katılımcılar ile bir araya geldi. Bu çalışmaların kalıcı hale gelmesi gerektiğini ve sempozyum çıktılarının bir an önce kitaplaştırılması gerektiğini ifade eden Türkmen, Üsküdar Belediyesi olarak bu tür çalışmalara her zaman destek vereceklerini vurguladı. Gala yemeğinde ayrıca İLEM Başkanı Süleyman Güder, Hilmi Türkmen'e sempozyuma olan katkılarından dolayı plaket takdim etti.
Kavramlar, İdeolojiler, Çok Partili Dönem Konuşuldu
Sempozyumun 12 Mart’ta gerçekleşen 6 oturumun ilkinde “Erken Dönem Dergilerde Eğitim ve Siyaset” konuşuldu. Sempozyumun altıncı oturumunda ise “İslamcılık, Milliyetçilik ve Antikomünizm” kavramları İslamcı düşünce birikimimiz de büyük öneme sahip olan dergiler üzerinden ele alındı. “İslamcı Düşüncenin Öncü Şahsiyetleri” başlıklı sekizinci oturumda ise Şemseddin Günaltay, Mehmet Akif, Eşref Edib Fergan, Said Halim Paşa gibi isimler hakkında yapılan araştırmalar dinleyicilerle paylaşıldı. Sempozyumun ikinci günü gerçekleşen oturumlarda “İslamcı Dergilerde Dinî İlimler”e de yer verildi. “Çok Partili Dönemde İslamcı Dergiler” ise iki farklı oturumda toplam 8 tebliğ ile ele alındı ve İslamcı dergilerin bu dönemde devlet, kurumlar ve toplumla olan ilişkisi konuşuldu.
“İslamcılık Düşüncesi İçindeki Birçok Kavram Tekrar Konuşulmalı”
İslamcı Dergiler Sempozyum Heyet Başkanı Lütfi Sunar’ın yönettiği “Kapanış ve Değerlendirme” oturumunda Asım Öz, Mahmut Hakkı Akın, Vahdettin Işık, Kurtuluş Kayalı, Bilal Kemikli, Necdet Subaşı iki gün boyunca gerçekleştirilen sempozyumun çıktılarına dair paylaşımlarda bulundu. Bu bağlamda İslamcılık düşüncesi kapsamında konuşulan kavramların tekrar konuşulması gerektiğine vurgu yapılan değerlendirme oturumunda ideolojik okumaların problemli çıktılar oluşturduğuna vurgu yapıldı. İslamcı düşüncenin her on yıllık dönemlerde tekamüle uğradığına da yer verilen oturumda İslamcı düşüncenin kurumsal ve kamusal değişimlerden etkilendiği belirtildi.
