Politika Notu - 9: Konut Fiyatlarının Kaynak Tahsisatı ve Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkileri Yayımlandı
Konut piyasasındaki gelişmelerin ekonominin bütününü nasıl etkileyebildiği 2008 yılında baş gösteren küresel ekonomik kriz ile daha iyi anlaşılmıştır. Bu kriz sonrası konut piyasaları politika yapıcıların ve kamu oyunun odaklandığı piyasalardan biri haline gelmiştir. Konut piyasasındaki gelişmelerin çok önemli “uzun dönemli” ekonomik ve sosyal sonuçları söz konusudur. Konut fiyatlarındaki uzun dönemli artışlar, “balon” tabir edilen spekülatif fiyat hareketlerine yol açma ihtimalinin yanında, ekonomik büyüme ve ortaya çıkan milli gelirin dağılımı üzerinde göz ardı edilemeyecek etkilere yol açabilmektedir. Konut piyasasındaki gelişmeler değerlendirilirken kısa dönemli etkilerden ziyade uzun dönemli etkilere odaklanılmalıdır. Türkiye’de konut fiyatlarına bakıldığında uzun süren, istikrarlı ve reel bir yükseliş görülmektedir. Konut fiyatları tüketici fiyatlarının çok üzerinde artışlar göstermektedir. Bu artış giderek daha yüksek oranlarda gerçekleşmektedir. Türkiye konut piyasasındaki fiyat artışlarını diğer ülkeler ile karşılaştırdığımızda, Türkiye’deki artışın OECD ülkeleri içinde en yüksek olduğu görülmektedir. Konut fiyatlarının uzun süren yüksek artışlar göstermesi konut yatırımlarının karlılığını artırmaktadır. Konutun uzun dönemli yatırımlar arasında cazip bir alternatif teşkil ettiği bir durumda ülkede yapılan tasarrufların üretken olmayan sermaye olarak nitelendirebileceğimiz konuta kaymaktadır. Bu durum sürdürülebilir büyüme için gerekli olan eğitim, sanayi, yüksek teknoloji gibi alanlarda yeterince yatırım yapılmasını engellemektedir. Diğer taraftan, son yıllarda yapılan araştırmalardan elde edilen bulgular konut piyasasının ekonomik büyüme ile ortaya çıkan refah artışının ülke vatandaşları arasında nasıl paylaşıldığını belirleyen önemli faktörlerden biri olduğunu ortaya koymaktadır. Konut rantının ekonomik büyümenin üzerinde kalması uzun dönemde ekonomideki servet dağılımında konut sahipleri lehine bir eşitsizliğe neden olmaktadır. Sadece doğrudan konut piyasasını hedefleyen politikalar değil, birçok alanda uygulanan politikalar da olarak konut piyasasını etkilemektedir. Konut piyasasındaki gelişmeler ise kaynak dağılımından, gelir dağılımına kadar birçok alanı etkilemektedir. Bu nedenle her türlü politika tasarımında konut piyasaları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi önem taşımaktadır.
