1945 Tokat (Kunduzağlı köyü) doğumlu olan Mahmut Kaya, köyde ilkokul olmadığından 1951-1955 yılları arasında Yeşilyurt (Musaköy) kasabı imamı Fevzi İşler (Pamuk Hoca) Hocaefendi’den Kur’an-ı Kerim ve temel din eğitimi aldı. 1955’te İstanbul’a gelerek din eğitimi gördü. Bu süreçte ilk ve orta öğrenimini de tamamlayan Kaya, 1972’de İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Arap-Fars Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nden mezun oldu. 1977’de aynı fakültenin Felsefe Bölümü Türk-İslâm Düşüncesi Tarihi Kürsüsü’nde asistan oldu ve aynı kürsüde 1973’te başladığı doktora programını 1979’da “İslam Kaynakları Işığında Aristoteles ve Felsefesi” adlı çalışmasıyla tamamladı. 1983’te yardımcı doçent, 1986’da doçent, 1992 yılında da profesör oldu. Emekli olduğu 2012 yılına kadar Türk-İslam Düşünce Tarihi Anabilim Dalı başkanlığı ve İslam Araştırmaları Merkezi müdürlüğünü sürdüren Kaya, Türkiye Diyanet Vakfı bünyesinde hazırlanan İslâm Ansiklopedisi’nde ilimler tarihi, İslâm düşüncesi ve ahlâk alanlarında ilim kurulu üyesi olarak görev yaptı ve bu alanlarda yüze yakın maddeye imza attı. Ulusal ve Uluslararası sempozyumlarda sunduğu tebliğler ve yazdığı makaleler dışında İslam felsefesinin temel klasiklerini ve İslam edebiyatının (Arapça, Farsça, Osmanlı Türkçesi, Kürtçe ve Urduca’dan) seçkin örneklerini manzum olarak Türkçeye kazandırdı
