GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Hakkında

İslam Düşünce Atlası Projesi, düşünce tarihini; onu taşıyan tarih, aktaran metinler, oluşturan kişisel ve kavramsal ağlar, somutlaştıran kurumlar ve yapılar ve nihayet ona sahiplik eden coğrafi ve kültürel havzalar içerisinde anlamaya davet ederek, İslam düşünce tarihine farklı açılardan bakma imkanı sağlar. Bir düşünce tarihi yazımı çabasının ürünü olarak ortaya çıkan bu proje geçmişle gelecek arasında köprü kuruyor.

İDA'nın İslam düşünce tarihiyle ilgili oluşmuş yüksek seviyeli ilmî birikimi yeni teknikler yoluyla ve yalın ilişkiler mantığı içerisinde, kolaylıkla takip edilebilir hale getirmeyi amaçlayan interaktif bir program olduğunu söyleyebiliriz.

Bu proje, İbrahim Halil Üçer tarafından İlmi Etüdler Derneği’nde (İLEM) Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı’nın destekleriyle hazırlanan ve Türkiye’nin önde gelen İslam düşünce tarihi araştırmacılarına tasarım uzmanları, yazılımcılar ve harita mühendislerinin eşlik etmesiyle oluşmuş bir düşünce tarihi yazımı projesidir.

Projenin Yaklaşım ve Metodolojisi

İslam Düşünce Atlası (İDA), İslam düşünce geleneğini, II/VII. ile XIV/XX. asırlar arasında yaşamış ekol kurucu filozoflar, kelamcılar, sûfiler ve fakihler üzerinden zaman- mekan-öğreti- ekol değişkenlerini dikkate alarak, web tabanlı programlar üzerinden tanıtma amacı güden bir projedir.

İslam Düşünce Atlası, karmaşık ilişkileri web tabanlı programlar yoluyla takip edilebilir bir tarzda formüle etme amacı güden üç kavramsal haritaya ve bu haritalar aracılığıyla aktarılan malumatı taşıyacak bir düşünce tarihi omurgasına sahiptir: Zaman haritası, Kitaplar Haritası, Kişiler Haritası ve İslam düşünce tarihi için yeni bir dönemlendirme teklifi içeren, haritalarla desteklenmiş, dönemlere göre ekol bazlı değerlendirme yazıları. İDA, bu bileşenler üzerinden şu soruların cevaplarını vermeye çalışır: Düşünce kim tarafından, ne zaman, nerede, nasıl, ne tür okul gelenekleriyle ilişki içerisinde, hangi yollardan geçerek, ne tür etkileşimlerle ve hangi metinsel gelenekler aracılığıyla üretilmiştir? Bu soruların cevaplarını merak edenler için, İslam Düşünce Atlası, benzersiz bir düşünce tarihi okuması vadediyor.

Projenin ikinci edisyonunda neler yapıldı?

2017 yılında ilk aşaması tamamlanan proje; interaktif programlar taşıyan açık erişimli bir web sitesi ve 3 ciltlik kitaptan oluşmaktaydı. Yaklaşık 5 yıllık bir çalışma sonucunda tamamlanan yeni edisyon ile 6 ciltlik yeni eser ve mobil cihazlarla uyumlu tamamen yenilenen web sitesi ile ilim dünyası ile buluştu.

İDA Yeni Edisyonu ortaya koyduğu projeye özgü çıktıları ile birlikte İslam düşünce tarihi yazıcılığına getirdiği yeni bakış açısı ekseninde bir tür İslam bilimler tarihi hüviyeti kazanıyor.

Projenin ikinci edisyonunda ayrıca;

• Önceki versiyonda yer alan maddeler önemli oranda güncellenerek 1000’e yakın bilimsel madde telif edildi.
• Projeye fıkıh geleneği dahil edilerek fıkıh disiplinin başlangıcından bugüne gelişimini anlatan makalelerin yanı sıra, fıkıhla ilgili 200’ün üzerinde yeni bilgin maddesi, fıkıh geleneği etrafında gelişen kurumlar, fıkhın gelişimini anlatan haritalar, Fıkıh literatürünü görselleştiren kitap ağları, fakihler arası ilişkileri görselleştiren bilgin ağları eklendi.
• İLEM TV Youtube kanalında alanında uzman hocalar ile hazırlanan 80'den fazla bilgin videosu erişime açıldı.
• Başlangıcından bugüne gelinceye değin İslam düşünce tarihindeki bilimsel disiplinlerin dönüşümünü anlatan 80 makale yazıldı.
• Bilginlerin tarih içindeki etkileşim ağlarını ortaya çıkarmayı amaçlayan network projesinde 4.000 bilim insanıyla ilgili kapsamlı bir etkileşim ağı oluşturuldu.
• 6000’den fazla eser üzerinden felsefe, matematik bilimler, mantık, kelam, fıkıh ve tasavvuf disiplinlerini kapsayan bir kitaplar ağı oluşturuldu. Kurucu klasiklerle ilgili bağımsız bilimsel maddeler yazıldı.