Türkiye'de fikri üretimin kök saldığı yayıncılık faaliyetlerini belirlemek amacıyla 2019 yılında başlayan proje Sözlü Tarih çalışmaları içinde bir ilk olma niteliği taşımaktadır. Türkiye’de Yayıncılığın Hafızası Projesi, Türkiye’de yayıncılık tarihinin bir dönemine kişisel hafıza ve anlatı üzerinden ışık tutmaktır.
TYH projesi ile Türkiye’deki yayıncılık alanının yapı taşları, bu mekanların kurucu veya müdavim şahsiyetlerinin tanıklığı üzerinden incelenmektedir.
Projenin Amacı
Türkiye’de yayıncılık; üzerinde düşünülen, farklı yönleriyle konuşulan bir alan olmasına rağmen yayın faaliyetlerinin düşünsel süreçlere etkisi üzerine pek çalışma yoktur. Bu bağlamda akademik yazında yayıncılığın kendine has bir tarihi pek de yer bulamamıştır.
Matbuat aleminden bahsederken kitap, dergi, gazete gibi birbiri ile iç içe olan farklı alanlardan söz edilir. Bu malzemenin üretilmesinde en önemli rolü üstlenen yayıncılar, yayın faaliyetlerinin kümelendiği mekanlar ve etkileşimler Türkiye düşün dünyasının en renkli havzası olmasına rağmen pek sözü edilmez. Oysa yayıncılık faaliyetleri, yalnızca düşüncenin gelişimini içerisinde barındırmakla kalmaz aynı zamanda bu faaliyetlerin yapıldığı mekanların sosyolojisini de etkilemektedir. Yayıncılık bizzat basılı materyal üretimi sağladığı için alanla ilgili yapılan çalışmalar da daha çok bu basılı malzemeler üzerinden okunmaktadır. Öte yandan bu faaliyetleri gerçekleştiren yayıncıların Türkiye kültürel iklimine katkılarını gösterecek çalışmalar da oldukça eksiktir.
Yayıncılık dünyasının nasıl şekillendiği ve bunu oluşturan kişilerin nasıl bir havza oluşturduğu hala aydınlatılamamış bir meseledir.
1980 sonrasında yaygınlaşan ve görünür hale gelip önemli çıktılar veren yayıncılık alanı Türkiye’nin hem siyasal hem de kültürel mekanlarını oluşturmuştur. Kitleler resmî kurumlardan ziyade bu sivil alanlarda birleşmiş ve bu mekanlar düşüncenin yeşerdiği mekanlar olmuştur.
TYH projesi ile Türkiye’deki yayıncılık alanının yapı taşları, bu mekanların kurucu veya müdavim şahsiyetlerinin tanıklığı üzerinden incelenmiştir. Yayıncılık dünyasında önde gelen şahsiyetlerin bu alana dair hafızaları, içinden geçtikleri ve şekillendirdikleri dönemi farklı veçhelerden aydınlatacaktır. Ayrıca yayıncılar etrafında nüvelenen düşünce dünyasının oluşturduğu kültürel alanlara, mekan ve süreçlere sözlü tarih çalışması ile ışık tutularak; öne çıkan ortak mekanlar, isimler, düşünce evreleri arasındaki köprüler incelenmektedir.
Sözlü tarih görüşmeleri ile farklı inceleme alanları oluşturan proje, Türkiye akademisi ve aydınlarının bu alandaki çalışmalarına da katkı sağlamaktadır. İnsan tanıklığı ile yayıncılık dünyasının analizini öneren proje gerek kişiler ve olaylar gerek fikirler ve kavramlar gerekse de tarihi seyrin takibi açısından başta tarih alanında olmak üzere; siyaset bilimi, sosyoloji, kültürel çalışmalar vb. alanlarda çalışan araştırmacılar için dikkate değer çıktılar sunmaktadır.
Proje Yürütücüsü
Proje Koordinatörü
